Η πτώση της νόμιμης κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν προμελετημένη όπως και η Αποστασία. Σύμφωνα με την απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου καταγράφεται σειρά συναντήσεων Αμερικανού διπλωμάτη με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και την «ομάδα του», αρκετές εβδομάδας πριν από την πτώση της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου, ο Αμερικανός απεσταλμένος θεωρεί «ολοφάνερο» ότι ο Μητσοτάκης εμφανιζόταν ως η «καλύτερη εναλλακτική λύση για τη θέση του Πρωθυπουργού».
Το απόρρητο υπόμνημα- με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1965- που αποκάλυψαν «ΤΑ ΝΕΑ», σε ρεπορτάζ του Δημήτρη Μητροπούλου στις 11 Ιουλίου 2009, καταρρίπτει πλήρως τους ισχυρισμούς του Μητσοτάκη ότι δεν είχε καμία εμπλοκή στην κρίση που οδήγησε σε παραίτηση τον Γεώργιο Παπανδρέου αλλά αναμείχθηκε μετά στις κυβερνήσεις των Αποστατών.
Επίσης, αποκαλυπτικό είναι το υπόμνημα και για το Κυπριακό. Στη συνάντηση με τον Αμερικανό, ο Μητσοτάκης τάσσεται αναφανδόν υπέρ του Σχεδίου Άτσεσον, το οποίο, κατά την άποψή του, έπρεπε να επιβληθεί στον Μακάριο ακόμη και με πραξικόπημα!
Βρισκόμαστε στα τέλη Ιουνίου του 1965, η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου είναι σε τροχιά σύγκρουσης με το Παλάτι. Ο Παπανδρέου προωθεί την αντικατάσταση του αρχηγού ΓΕΣ, στρατηγού Γεννηματά- που έχει παίξει ενεργό ρόλο στη «βία και νοθεία» των εκλογών του 1961- και θεωρείται τοποτηρητής των Ανακτόρων στο στράτευμα. Όπως είναι φυσικό, τα Ανάκτορα αντιδρούν και μαζί τους συντάσσεται και ο υπουργός Άμυνας, Πέτρος Γαρουφαλιάς. Ο Παπανδρέου επιμένει και ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.
Το δείπνο. Μέσα σε αυτή την ταραγμένη ατμόσφαιρα, τέσσερις επώνυμοι Έλληνες κι ένας Αμερικανός διπλωμάτης δειπνούν μαζί. Ο τελευταίος συνέταξε έκθεση για τη συνάντηση αυτή, με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1965, κι ένα αντίγραφο υποβλήθηκε προς τον Ρίτσαρντ Μπάραμ, υπεύθυνο Ελληνικών Υποθέσεων της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Οικοδεσπότης ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, υπουργός Οικονομικών τότε της κυβέρνησης Παπανδρέου. Συνδαιτυμόνες, πέραν του Αμερικανού διπλωμάτη, ήταν ο Πάνος Κόκκας, εκδότης της εφημερίδας «Ελευθερία», ο Γιάννης Τσουδερός, βουλευτής Κρήτης της Ένωσης Κέντρου και ο υποδιευθυντής του ΙΚΑ, Νίκος Δεληπέτρος.
Η κουβέντα συζήτηση ξεκίνησε από τον στρατηγό Γεννηματά και μετά πέρασε στο μαύρο πρόβατο της πολιτικής σκηνής, στον Ανδρέα Παπανδρέου, με τον οποίο ανταγωνιζόταν ο Μητσοτάκης. Μάλιστα, κάποια στιγμή αστειευόμενος, είπε, πως η καλύτερη ιδέα θα ήταν να τον στείλουν στο εξωτερικό.Ιδιαίτερα απαξιωτικά μίλησε ο Μητσοτάκης για τον Γεώργιο Παπανδρέου ενώ για το Κυπριακό τάχθηκε υπέρ μιας ελληνο-τουρκικής συμβιβαστικής λύσης, και τοποθετήθηκε υπέρ του σχεδίου Άτσεσον. Ο Άτσεσον ήταν ο πρώτος που έριξε το σπόρο της διχοτόμησης του νησιού, δίνοντας την Καρπασία και κάποιες άλλες περιοχές στους Τούρκους, με αντάλλαγμα την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο Μητσοτάκης επέμεινε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα είχε δεχθεί το σχέδιο το καλοκαίρι του 1964, αν ο Ανδρέας δεν έκανε προσωπικό διάβημα στον πατέρα του Γεώργιο Παπανδρέου και κατέληξε ότι το σχέδιο μπορούσε και έπρεπε να επιβληθεί στον Μακάριο- που το απέρριψε - ακόμη και με τα όπλα.
Οι επόμενες δεκαπέντε μέρες ήταν ιδιαίτερα ταραγμένες με την κρίση να κορυφώνεται. Ο υπουργός Άμυνας, Πέτρος Γαρουφαλιάς παραιτήθηκε και το Παλάτι αρνήθηκε στον Γεώργιο Παπανδρέου το δικαίωμα αντικατάστασής του. Το αδιέξοδο παρέμεινε ακόμη κι όταν ο Παπανδρέου ως πρωθυπουργός προτείνει να αναλάβει ο ίδιος και υπουργός Άμυνας. Η πολιτική και συνταγματική κρίση θα μείνει γνωστή ως «Ιουλιανά».
Ακολούθησε η πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου και η «Αποστασία», στην οποία ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θα αποτελέσει αρνητικό πρωταγωνιστή και θα στιγματίσει την πολιτική του καριέρα.
Η συζήτηση της ελληνο-αμερικανικής συντροφιάς για την Κύπρο έδειξε ότι η ιδέα για να καμφθεί ότι η αντίσταση του Μακαρίου ακόμα και με πραξικόπημα ήταν θέμα μεγάλης και χρονοβόρας ζύμωσης αφού τελικά θα γίνει τον Ιούλιο του 1974, με υποκίνηση από την χούντα Ιωαννίδη ανοίγοντας και την πόρτα στον τουρκικό Αττίλα.
Το Υπόμνημα Συζήτησης
"Ημερομηνία: 28 Ιουνίου 1965
Θέμα: Πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα
Συμμετέχοντες: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, υπουργός Οικονομικών Πάνος Κόκκας: Ιδιοκτήτης- εκδότης της καθημερινής εφημερίδας «Ελευθερία» Γιάννης Τσουδερός: Βουλευτής Κρήτης του κόμματος Ένωσης Κέντρου Νίκος Δεληπέτρος: Υποδιευθυντής στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ)
Αντίγραφα προς: Richard W. Βarham, υπεύθυνο Ελληνικών Υποθέσεων, ΝΕΑ- Αμερικανική Πρεσβεία Αθηνών
Κατά τη διάρκεια δείπνου στο σπίτι του υπουργού Οικονομικών κ. Μητσοτάκη, υπήρξα μάρτυς ορισμένων από τις πολιτικές απόψεις των ισχυρών Κόκκα- Μητσοτάκη, μερίδας της Ένωσης Κέντρου. Ο Κόκκας, το πιο δυναμικό μέλος της ομάδας, υπερίσχυσε στη συζήτηση. Ο Μητσοτάκης με ήρεμο αλλά σθεναρό τρόπο επίσης πήρε ενεργό ρόλο στην κουβέντα, με τον Τσουδερό και τον Δεληπέτρο να συμμετέχουν κατά διαστήματα. Τα κυριότερα θέματα που συζητήθηκαν ήταν ο επικεφαλής στρατηγός των χερσαίων δυνάμεων Γεννηματάς, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Πρωθυπουργός και η Κύπρος. Το θέμα του Ανδρέα Παπανδρέου φαινόταν να είναι εκείνο που το διέκρινε μεγαλύτερος συναισθηματισμός. Προσπάθησα να συνοψίσω παρακάτω τη συζήτηση σύμφωνα με τα θέματα.
Στρατηγός Γεννηματάς.
Ο κ. Κόκκας έκανε μια μακρά αναφορά για τον στρατηγό Γεννηματά, εναντίον του οποίου η εφημερίδα του κ. Κόκκα, «Ελευθερία», είχε αναλάβει μια σταθερά αυξανόμενη εκστρατεία τις τελευταίες εβδομάδες. Ο Κόκκας επισήμανε ότι το πρόβλημα ξεκίνησε με το σχέδιο «Περικλής», στο οποίο ο Γεννηματάς είχε βαθιά αναμειχθεί στη στρατιωτική του περιοχή (Κοζάνη). Ο κ. Κόκκας αναφέρθηκε σε κάποιες από τις πειθαναγκαστικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε ο Γεννηματάς και οι υφιστάμενοί του εναντίον όχι μόνον των κομμουνιστών και των συνοδοιπόρων τους, αλλά και εναντίον των υποστηρικτών της Ένωσης Κέντρου στις εκλογές του 1961.
Σύμφωνα με τον Κόκκα, ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου δεν ήταν υποχρεωμένος να εμπλακεί σε ένα «δίλημμα» για τον Γεννηματά. Τον Απρίλιο του 1964 ο Παπανδρέου θα μπορούσε να έχει επιλογή μεταξύ του Γεννηματά και του στρατηγού Σιαπκαρά, ενός πιο επιθυμητού στρατιωτικού, ως επικεφαλής του Στρατού. Δυστυχώς, ο Πρωθυπουργός δεν ήταν αποφασιστικός και παρ΄ όλες τις προειδοποιήσεις του Κόκκα και άλλων, επέτρεψε στον Βασιλέα να τον επηρεάσει υπέρ του Γεννηματά. Η «Ελευθερία» ήταν από την αρχή αντίθετη με αυτόν τον διορισμό.
Σε αυτό το σημείο της συζήτησης, ο κ. Τσουδερός επέπληξε τους κυρίους Μητσοτάκη και Κόκκα που διεξήγαν μία τόσο έντονη δημοσιογραφική εκστρατεία εναντίον του Γεννηματά, η οποία, αν συνεχιζόταν, μόνο κακό θα μπορούσε να κάνει στη χώρα. Και οι δύο, Κόκκας και Μητσοτάκης, συμφώνησαν, τονίζοντας ότι για αυτόν τον λόγο επιθυμούσαν να λήξει αυτό το θέμα το συντομότερο δυνατόν.
Προς απάντηση στην ερώτηση γιατί το θέμα αυτό εγείρεται αυτή τη δεδομένη στιγμή, ο Κόκκας έδωσε αρκετούς λόγους τονίζοντας συγκεκριμένα το σχέδιο «Περικλής», τον ρόλο του (στρατηγού) Λουκάκη σ΄ αυτή, την υπόθεση «Ασπίδα» και τις πρόσφατες κατηγορίες για σαμποτάζ στη Μακεδονία.
Ο Κόκκας ανέφερε ότι ο Βασιλεύς δεν εμπιστεύεται τον Πρωθυπουργό και δεν θα του άρεσε μια αλλαγή στο Γενικό Επιτελείο. Παρ΄ όλα αυτά, η Ένωση Κέντρου δεν βλέπει μια εναλλακτική λύση για την απόλυση του Γεννηματά και αυτή η άποψη έχει την ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη. Αφού ανατραπεί ο Γεννηματάς, η κατάσταση θα ξεκαθαριστεί και δεν θα υπάρξει περαιτέρω πρόβλημα. Ο Κόκκας είπε πως ήλπιζε ότι ο Βασιλεύς δεν θα ήταν ανυποχώρητος σε αυτό το θέμα, γιατί δεν είναι η κατάλληλη περίπτωση για να αντιμετωπίσουν τον Πρωθυπουργό· θα μπορούσε να κάνει κακό μόνο στον θεσμό της μοναρχίας στην Ελλάδα. Ανδρέας Παπανδρέου.
Μέλη της ομάδας προχώρησαν στο θέμα Ανδρέας Παπανδρέου ειρωνευόμενοι το γεγονός ότι κουβαλούσε όπλο για αυτοπροστασία. Ο Κόκκας χαρακτήρισε τον Ανδρέα ως «κακό για την Ελλάδα» και δήλωσε ότι πρέπει να φύγει από τη χώρα. Κανένας δεν τον εμπιστεύεται. Όχι μόνο ασκεί κακή επιρροή προς τον πατέρα του, αλλά επίσης τον χρησιμοποιεί για τους δικούς του σκοπούς. Ο Ανδρέας δεν ενδιαφέρεται για το κόμμα της Ένωσης Κέντρου· ελπίζει να σχηματίσει το δικό του κεντροαριστερό κόμμα. Αυτές οι απόψεις, ελέχθη ότι εκφράστηκαν σε έναν Γερμανό αξιωματούχο με τον οποίο είχε μια κουβέντα ο Ανδρέας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Γερμανία τον προηγούμενο χειμώνα.
Ο Μητσοτάκης τόνισε επίσης τον καταστρεπτικό ρόλο του Ανδρέα στα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Πρότεινε αστειευόμενος να ανατεθεί στον Ανδρέα μια πρεσβευτική αποστολή, ίσως στην Ουάσιγκτον, στη Νέα Υόρκη ή στο Παρίσι, ώστε να φύγει από την Ελλάδα.
Ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου.
Ο Μητσοτάκης τόνισε ότι παρ΄ όλη την προχωρημένη ηλικία του, ο Πρωθυπουργός βλέπει τα πράγματα καθαρά και ενεργεί προσεκτικά. Εν τούτοις έχει δύο σοβαρά ελαττώματα: (1) είναι ηθικά ελαστικός· γεννήθηκε έτσι και (2) είναι δειλός, με παντελή έλλειψη θάρρους. Ο Μητσοτάκης υπαινίχθηκε επίσης ότι ο Παπανδρέου είναι διπρόσωπος και έχει έλλειψη αποφασιστικότητας. Κανένας δεν μπορεί να τον εμπιστευθεί· άλλα λέει στο Υπουργικό Συμβούλιο και άλλα μάλλον λέει στον Βασιλέα. Κύπρος. Υποστηριζόμενος από τον Κόκκα, ο Μητσοτάκης εξέφρασε τις απόψεις του σχετικά με το θέμα της Κύπρου: έδωσε έμφαση στη σημασία τής ελληνοτουρκικής συμβιβαστικής λύσης. Μια τέτοια λύση ήταν κοντά το περασμένο καλοκαίρι, όταν το ελληνικό Υπουργικό Συμβούλιο συμφώνησε ομόφωνα σχετικά με το Σχέδιο Αcheson. Ωστόσο, ο Ανδρέας πήγε ο ίδιος στον Πρωθυπουργό και «σαμποτάρισε» την απόφαση, χωρίς ουσιαστικά να δώσει έναν σαφή λόγο. Ο Ανδρέας συνεργάζεται με τον Μακάριο και τους αριστερούς.
Το Σχέδιο Αcheson είναι η καλύτερη λύση· είναι πολύ καλύτερη από την παραχώρηση ελληνικού εδάφους, που καμία ελληνική κυβέρνηση θα ήταν έτοιμη να προτείνει. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την αποδοχή του Μακάριου για τη λύση τύπου Αcheson, ο Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιβληθεί επί του Μακαρίου, με πραξικόπημα, αν χρειαστεί.
Σχόλιο. Αυτή ήταν η δεύτερη επίσκεψή μου στο σπίτι του Μητσοτάκη μέσα σε μία εβδομάδα. Ήταν ολοφάνερο ότι η κλίκα των Κόκκα- Μητσοτάκη προσπαθούσε να κάνει σαφή τη θέση της στον «αμερικανικό παράγοντα», ίσως με έναν υπαινιγμό ότι ο Μητσοτάκης προσέφερε την καλύτερη εναλλακτική λύση για τη θέση του Πρωθυπουργού Παπανδρέου, η διακυβέρνηση του οποίου οδηγούσε την Ελλάδα σε οικονομικό και πολιτικό χάος.
Στη συνέχεια, ο Δεληπέτρος μου είπε κατ΄ ιδίαν ότι θεωρούσε τον Μητσοτάκη ως τον καλύτερο στο Υπουργικό Συμβούλιο. Υπεστήριξε ότι η ομάδα των Στεφανόπουλου- Μητσοτάκη είναι καλύτερη για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου- ο Στεφανόπουλος γιατί είχε πολύ λίγους εχθρούς και είναι ευρέως αποδεκτός και ο Μητσοτάκης λόγω δυναμικότητας και της γενικής ικανότητάς του".
Καθώς, το νήμα της Ιστορίας ξετυλίγεται και αποκαλύπτει το ρόλο το κάθε πολιτικού, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η προσήλωση τόσο του Γέρου της Δημοκρατίας, όσο και του Ανδρέα Παπανδρέου στις δημοκρατικές και κοινοβουλευτικές διαδικασίες "επέτρεψαν" στα στοιχεία που επιθυμούσαν την ανατροπή τους να εκμεταλλευθούν την κατάσταση.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι ίσως ο μοναδικός Έλληνας πολιτικός που αγωνίστηκε για το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του Κυπριακού Ελληνισμού και συνέδεσε ακόμα και την μεταπολιτευτική του πορεία με αυτό, αφού η Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη- η ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ, δεν ξεκινά τυχαία με το " Η τραγωδία της Κύπρου καθώς και οι κίνδυνοι που έχουν προκύψει για το έθνος, τόσο από την αδίστακτη επεκτατική πολιτική του Πενταγώνου στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, όσο και από την προσπάθεια της αμερικανοκίνητης χούντας να μετατραπούν οι ένοπλες δυνάμεις μας αποκλειστικά σε όργανο αστυνόμευσης του ελληνικού χώρου, κυριαρχούν στη σκέψη κάθε Έλληνα...."
Με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981 ο Ανδρέας Παπανδρέου διακηρύττει από το επίσημο βήμα της Βουλής των Ελλήνων το ιστορικό «casus belli» δηλώνοντας ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον της Κύπρου θα ισοδυναμεί με επίθεση εναντίον της Ελλάδας και θα σημαίνει Ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Το 1982 πραγματοποιεί την πρώτη ιστορική επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού στην Κύπρο.
Διέλυσε τη θεωρία των αποστάσεων και διακήρυξε την πολιτική της συμπαράταξης και της συναπόφασης. Εγκαταλείποντας την πολιτική ότι «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάς συμπαρίσταται».
Το 1993 εξαγγέλλει σε συνεννόηση με την Κυπριακή Κυβέρνηση το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου που υπήρξε απαύγασμα της συλλογικής σοφίας του Έθνους προς αντιμετώπιση του τουρκικού επεκτατισμού.
Για πρώτη φορά η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία υπερίπταται των Κυπριακών αιθέρων και προσγειώνεται στην Αεροπορική Βάση Ανδρέα Παπανδρέου ενώ το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ναυλοχεί στα Κυπριακά λιμάνια.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου